Odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych – kiedy przysługuje?
Za naruszenie dóbr osobistych można ubiegać się o odszkodowanie. W jakich sytuacjach ono przysługuje i jak się o nie ubiegać? Wyjaśniamy.
Trudno znaleźć jedną, rzeczywistą definicję dobra osobistego. Zgodnie z art. 23 kodeksu cywilnego za dobra osobiste człowieka uznaje się zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. I te właśnie dobra podlegają ochronie. Są one nierozerwalne z człowiekiem – wskazuje się na ich niezbywalność i niedziedziczność. W związku z tym, prawa do dóbr osobistych wygasają wraz ze śmiercią osoby, która była do nich uprawniona.
Odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych. W chwili naruszenia dóbr osobistych, pokrzywdzony może żądać zaniechania tego działania i/lub dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Wobec tego poszkodowany może łączyć żądanie zaniechania dokonywania dalszych naruszeń z żądaniem wypłaty odszkodowania za szkodę, jaka powstała w jego majątku w wyniku naruszenia dóbr. Można również wytoczyć powództwo, aby ustalić, czy dane dobro przysługuje osobie i czy zostało zagrożone bądź naruszone.
Jednocześnie w kodeksie cywilnym znajdziemy przepisy, które przewidują, że w przypadku naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać pokrzywdzonemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na żądanie pokrzywdzonego sąd może również zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Reasumując, pokrzywdzony może żądać, aby naruszone dobra zostały mu w odpowiedni sposób zrekompensowane.
Inaczej rzecz wygląda w przypadku zgody osoby na naruszenie jej praw osobistych. Takie zachowanie powoduje uchylenie bezprawności naruszenia owych praw. Przykładem może być udzielenie przez pacjenta zgody na przeprowadzenia zabiegu lekarskiego, który wymaga naruszenia jego nietykalności cielesnej.